تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون



 
روش‌های علمی راهی برای پرسیدن و پاسخ دادن به سؤالات علمی از طریق مشاهده و آزمایش است. با خواندن این مقاله در مورد مراحل روش‌های علمی که در پروژه‌های علمی استفاده می‌شوند، بیش‌تر بدانید.
علم یک روش پی گیری (آگاهی در مورد مسائل پیرامون) عقلانی است، که فقط شامل انجام مشاهدات و جمع آوری داده‌ها نمی‌باشد، بلکه شامل تجزیه و تحلیل داده‌ها و استفاده از آن برای درک جهان اطراف‌ ما می‌باشد. روش علمی یک سری از مراحل است که به ما در کسب و تجزیه و تحلیل داده‌ها برای فهمیدن ماهیت یک پدیده و کامل کردن دانش‌مان از آن پدیده، کمک می‌کند. اما مراحل این روش و گام‌هایی که دانشمندان بر آن تکیه می‌کنند، چه هستند!
روش علمی، تکنیکی برای انجام آزمایش است که به منظور کشف مشاهدات تازه و پاسخ به پرسش‌های علمی به اجرا در می‌آید. به عبارت سادهتر، روش علمی یک فرایند است که شامل پرسش و پاسخ به سؤالات علمی، از طریق انجام مشاهدات و انجام آزمایش است. دانشمندان با به کار بردن این روش‌ها و از طریق انجام آزمایش‌های استاندارد یعنی ثابت نگه داشتن یک متغیر و تغییر متغیر دیگر، به دنبال روابط علت و معلولی در طبیعت می‌گردند. جمع آوری اطلاعات ظاهری، جمع آوری اطلاعات تجربی و قابل اندازه گیری به وسیله مشاهده و آزمایش، فرمول بندی کردن و آزمایش فرضیه‌ها، روش علمی شامل همه این‌ها می‌باشد. از این رو روش علمی به ما کمک می‌کند تا بر روی سؤال علمی اصلی پروژه تمرکز کنیم، فرضیه سازی کنیم، آزمایشی را طراحی، اجرا و نتایج آن را ارزیابی کنیم.

یک سوال مطرح کنید

نقطه شروع هر تحقیق جدیدی تنظیم کردن یک سؤال در مورد زمینه تحقیق و برداشتن نخستین قدم با تعریف آن سؤال است. این سؤال می‌تواند به شکل: چرا، چگونه، چه زمانی، چه کسی و کجا باشد و جواب آن باید به صورتی بوده که قابل اندازه گیری و ترجیحاً همراه با اعداد و ارقام باشد. بررسی پژوهش‌های قبلی می‌تواند یک دید کلی را نسبت به موضوع ارائه کند و کمک کند تا زمینه‌ی تحقیق تخصصی‌تر شود.
انجام تحقیقات ریشه‌ای (تحقیق در مورد ریشه و زمینه سؤال)
برای پاسخ به این سؤال، می‌توان اطلاعاتی را از کتاب، اینترنت، و غیره، جمع آوری کرد. تحقیقاتی که به خوبی انجام شده‌اند، به ما کمک می‌کنند تا بهترین راه را برای انجام کارها پیدا کنیم و از از تکرار اشتباهات گذشته جلوگیری می‌کنند، هم چنین یک فرضیه اساسی که در طراحی آزمایش‌ها می‌تواند کمک کند را ارائه می‌دهد.

فرضیه سازی کنید

گام بعدی، ساخت یک فرضیه است که بتواند اساساً راه حل احتمالی یک مسئله باشد که، مبتنی بر تحقیق و علم است. فرضیه یک بیان ساده است که نتایج احتمالی‌ای که از انجام آزمایش قرار است به دست بیایند را ارائه می‌دهد. فرضیه‌ای که مطرح شده باید به گونه‌ای باشد که به راحتی قابل اندازه گیری باشد و به یافتن پاسخ سؤال کمک کند. یک فرضیه می‌تواند به این شکل نوشته شود: اگر . . . انجام شود . . . سپس . . . این اتفاق خواهد افتاد.

انجام آزمایش

آزمایش کردن به بررسی این که این فرضیه درست است یا نه کمک خواهد کرد. از این رو مهم است که آزمایشی که انجام می‌دهیم استاندارد باشد، به این معنی که یک بار یک عامل یا متغیر را تغییر دهیم در حالی که بقیه متغیرها را ثابت نگه داشته‌ایم و این کار را برای بقیه نیز انجام دهیم. برای این که اطمینان حاصل شود نتایجی که از آزمایش اولیه به دست آمده تصادفی نیستند، ضروری است که آزمایش را چند بار به طور کامل تکرار کنیم.

تجزیه و تحلیل داده‌ها و نتیجه گیری

هنگامی که آزمایش به پایان رسید، تمام اندازه گیری‌های انجام شده را جمع آوری کنید و برای بررسی این که فرضیه درست است یا خیر، آن‌ها را تجزیه وتحلیل و ارز یابی کنید. به طور کلی دانشمندان، با تکیه بر نتایج آزمایش‌ها که درست یا غلط بودن فرضیه را بیان می‌کنند، فرضیه جدیدی را می‌سازند و انجام تمام مراحل روش‌های علمی را به صورتی جدید برای بررسی دوباره شروع می‌کنند.

ارتباط و انتقال نتایج

پس از اتمام این پروژه علمی، باید نتایج را در گزارش نهایی به دیگران منتقل کرد یا نتایج را منتشر کرد. در واقع می‌توان گزارش نهایی خود را در یک مجله علمی منتشر و یا نتایج را بر روی یک پوستر چاپ کرده و در یک نشست علمی ارائه داد.
در واقع با یک بار آزمایش کردن نمی‌توان یک فرضیه را به بود بخشید، چون احتمال این که یک نفر در حین انجام آزمایش خطا کند، وجود دارد. به هر حال وقتی که نتایج آزمایش را خلاصه می‌کنید، سعی کنید چند نکته اساسی و شواهدی را که می‌توانند از نظریه شما حمایت کنند را جمع آوری کنید.